|
|
पंक्ति 1: |
पंक्ति 1: |
| {{मुख्य चुनाव आयुक्त सूची}}
| | #REDIRECT [[मुख्य निर्वाचन आयुक्त]] |
| '''मुख्य चुनाव आयुक्त''' अथवा मुख्य निर्वाचन आयुक्त [[भारत]] में स्वतंत्र एवं निष्पक्ष रूप से राष्ट्र और राज्य के चु्नाव करवाने का जिम्मेदार होता हैं। मुख्य चुनाव आयुक्त की नियुक्ति भारत का [[राष्ट्रपति]] करता है। [[चुनाव आयोग]] के प्रमुख के रूप में वर्तमान में एक मुख्य चुनाव आयुक्त / मुख्य निर्वाचन आयुक्त और दो चुनाव आयुक्त / निर्वाचन आयुक्त होते हैं।
| |
| ==कार्यकाल==
| |
| मुख्य चुनाव आयुक्त / मुख्य निर्वाचन आयुक्त का कार्यकाल 6 वर्ष का होता है। पहले ये 65 साल की उम्र तक होती थी। प्रोटोकाल में चुनाव आयुक्त / निर्वाचन आयुक्त का सम्मान और वेतन भारत के सर्वोच्च न्यायालय के न्यायाधीश के सामान होता है। मुख्य चुनाव आयुक्त को संसद द्वारा महाभियोग के द्वारा ही हटाया जा सकता हैं।
| |
| ==निकाय संरचना==
| |
| जब [[1950]] में [[चुनाव आयोग]] गठित हुआ तब से [[15 अक्तूबर]] [[1989]] तक केवल मुख्य निर्वाचन आयुक्त सहित यह एक एकल-सदस्यीय निकाय था। [[16 अक्तूबर]] [[1989]] से [[1 जनवरी]] [[1990]] तक यह तीन-सदस्यीय निकाय बन गया। [[2 जनवरी]] [[1990]] से [[30 सितम्बर]] [[1993]] तक यह पुनः एकल-सदस्यीय निकाय बन गया और फिर [[1 अक्तूबर]] [[1993]] से यह तीन-सदस्यीय निकाय बन गया।
| |
| ==राज्य संरचना==
| |
| {{main|मुख्य निर्वाचन अधिकारी}}
| |
| संधीय स्तर पर [[मुख्य निर्वाचन आयुक्त|मुख्य चुनाव आयुक्त / मुख्य निर्वाचन आयुक्त]] के अनुरूप राज्य स्तर पर प्रत्येक राज्य में [[मुख्य निर्वाचन अधिकारी|मुख्य चुनाव अधिकारी / मुख्य निर्वाचन अधिकारी]] का प्रविधान है जो उस राज्य में निर्वाचन के लिये विधायी शक्तियों का उपभोग करता है।
| |
| | |
| {{लेख प्रगति|आधार=|प्रारम्भिक=प्रारम्भिक1 |माध्यमिक= |पूर्णता= |शोध= }}
| |
| | |
| ==टीका टिप्पणी और संदर्भ==
| |
| <references/>
| |
| | |
| ==बाहरी कड़ियाँ==
| |
| *[http://bharat.gov.in/knowindia/general_info.php?id=6 मुख्य चुनाव आयुक्त सूची]
| |
| *[http://eci.gov.in/eci_main1/index.aspx Election Commission of India (आधिकारिक वेबसाइट)]
| |
| *[http://www.indian-elections.com/chief-election-commissioner.html मुख्य चुनाव आयुक्त नवीन चावला]
| |
| | |
| ==संबंधित लेख==
| |
| | |
| [[Category:चुनाव आयोग]]
| |
| [[Category:मुख्य चुनाव आयुक्त]]
| |
| | |
| __INDEX__
| |
| __NOTOC__
| |