स्कैंडियम | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
चांदी की तरह सफ़ेद | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
साधारण गुणधर्म | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
नाम, प्रतीक, संख्या | स्कैंडियम, Sc, 21 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
तत्व श्रेणी | संक्रमण धातु | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
समूह, आवर्त, कक्षा | 3, 4, d | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
मानक परमाणु भार | 44.955912g·mol−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
इलेक्ट्रॉन विन्यास | 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
इलेक्ट्रॉन प्रति शेल | 2, 8, 9, 2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
भौतिक गुणधर्म | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
अवस्था | ठोस | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
घनत्व (निकट क.ता.) | 2.985 g·cm−3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
तरल घनत्व (गलनांक पर) |
2.80 g·cm−3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
गलनांक | 1814 K, 1541 °C, 2806 °F | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
क्वथनांक | 3109 K, 2836 °C, 5136 °F | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
संलयन ऊष्मा | 14.1 किलो जूल-मोल | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
वाष्पन ऊष्मा | 332.7 किलो जूल-मोल | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
विशिष्ट ऊष्मीय क्षमता |
25.52
जूल-मोल−1किलो−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
वाष्प दाब | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
परमाण्विक गुणधर्म | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ऑक्सीकरण अवस्था | 3, 2, 1 (उभयधर्मी ऑक्साइड) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
इलेक्ट्रोनेगेटिविटी | 1.36 (पाइलिंग पैमाना) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
आयनीकरण ऊर्जाएँ (अधिक) |
1st: 633.1 कि.जूल•मोल−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2nd: 1235.0 कि.जूल•मोल−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3rd: 2388.6 कि.जूल•मोल−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
परमाण्विक त्रिज्या | 162 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
सहसंयोजक त्रिज्या | 170±7 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
वैन्डैर वाल्स त्रिज्या | 211 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
विविध गुणधर्म | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
क्रिस्टल संरचना | षट्कोण | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
चुम्बकीय क्रम | पराचुम्बकीय | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
प्रतिरोधकता | 562 nΩ·m | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ऊष्मीय चालकता | (300 K) 15.8 W·m−1·K−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ऊष्मीय प्रसार | 10.2 µm/(m·K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
यंग मापांक | 74.4 GPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
अपरूपण मापांक | 29.1 GPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
स्थूल मापांक | 56.6 GPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
पॉयज़न अनुपात | 0.279 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ब्राइनल कठोरता | 750 MPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
सी.ए.एस पंजीकरण संख्या |
7440-20-2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
समस्थानिक | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
स्कैंडियम (अंग्रेज़ी:Scandium) आवर्त सारणी का एक तत्व है। स्कैंडियम का प्रतीक Sc, परमाणु क्रमांक 21, परमाणु भार 44.955912(6), गलनांक 1541° सें., क्वथनांक 2836° सें. होता है। स्कैंडियम का इलेक्ट्रॉनिक विन्यास 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d1 होता है। स्कैंडियम के 5 समस्थानिक होते है।
|
|
|
|
|
टीका टिप्पणी और संदर्भ
संबंधित लेख
आवर्त सारणी | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
H | He | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | ||||||||||||||||||||||||
Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | ||||||||||||||||||||||||
Cs | Ba | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn | ||||||||||
Fr | Ra | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Uut | Uuq | Uup | Lv | Uus | Uuo | ||||||||||
|