"प्रयोग:फ़ौज़िया": अवतरणों में अंतर
भारत डिस्कवरी प्रस्तुति
No edit summary |
No edit summary |
||
| पंक्ति 70: | पंक्ति 70: | ||
|[[गुजरात]]-[[सिंध प्रांत|सिन्ध]] | |[[गुजरात]]-[[सिंध प्रांत|सिन्ध]] | ||
|} | |} | ||
==जस्ता== | |||
{{Infobox element | |||
|name=जस्ता | |||
|pronounce= | |||
|number=30 | |||
|symbol= Zn | |||
|left=[[ताम्र]] | |||
|right=[[गैलियम]] | |||
|above=- | |||
|below=[[कैडमियम|Cd]] | |||
|series=[[संक्रमण धातु]] | |||
|series plain= | |||
|series comment= | |||
|group=12 | |||
|period=4 | |||
|block=d | |||
|series color= | |||
|phase color= | |||
|appearance= | |||
|image name= | |||
|image size= | |||
|image alt= | |||
|image name comment= | |||
|image name 2= | |||
|image size 2= | |||
|image alt 2= | |||
|image name 2 comment= | |||
|atomic mass=65.38(2) | |||
|atomic mass 2=4 | |||
|atomic mass comment= | |||
|electron configuration=1s<sup>2</sup>, 2s<sup>2</sup> 2p<sup>6</sup>, 3s<sup>2</sup> 3p<sup>6</sup> 3d<sup>10</sup>, 4s<sup>2</sup> | |||
|electrons per shell=2, 8, 18, 2 | |||
|color= | |||
|phase=ठोस | |||
|phase comment= | |||
|phase plain= | |||
|density gplstp= | |||
|density gpcm3nrt=7.14 | |||
|density gpcm3nrt 2= | |||
|density gpcm3nrt 3= | |||
|density gpcm3mp=6.57 | |||
|melting point K=692.68 | |||
|melting point C=419.53 | |||
|melting point F=787.15 | |||
|melting point pressure= | |||
|sublimation point K= | |||
|sublimation point C= | |||
|sublimation point F= | |||
|sublimation point pressure= | |||
|boiling point K=1180 | |||
|boiling point C=907 | |||
|boiling point F=1665 | |||
|triple point K= | |||
|boiling point pressure= | |||
|triple point K= | |||
|triple point kPa= | |||
|triple point K 2= | |||
|triple point kPa 2= | |||
|critical point K= | |||
|critical point MPa= | |||
|heat fusion=7.32 | |||
|heat fusion 2= | |||
|heat vaporization=123.6 | |||
|heat capacity=25.470 | |||
|vapor pressure 1=610 | |||
|vapor pressure 10=670 | |||
|vapor pressure 100=750 | |||
|vapor pressure 1 k=852 | |||
|vapor pressure 10 k=990 | |||
|vapor pressure 100 k=1179 | |||
|vapor pressure comment= | |||
|crystal structure=षट्कोणीय | |||
|crystal structure comment= | |||
|oxidation states='''+2''', +1, 0 | |||
|oxidation states comment= | |||
|electronegativity=1.65 | |||
|number of ionization energies=4 | |||
|1st ionization energy=906.4 | |||
|2nd ionization energy=1733.3 | |||
|3rd ionization energy=3833 | |||
|atomic radius=134 | |||
|atomic radius calculated= | |||
|covalent radius=122±4 | |||
|Van der Waals radius=139 | |||
|magnetic ordering=[[पराचुम्बकीय पदार्थ|पराचुम्बकीय]] | |||
|electrical resistivity= | |||
|electrical resistivity at 0= | |||
|electrical resistivity at 20=59.0 n | |||
|thermal conductivity=116 | |||
|thermal conductivity 2= | |||
|thermal diffusivity= | |||
|thermal expansion= | |||
|thermal expansion at 25=30.2 | |||
|speed of sound= | |||
|speed of sound rod at 20= | |||
|speed of sound rod at r.t.= | |||
|Tensile strength= | |||
|Young's modulus=108 | |||
|Shear modulus=43 | |||
|Bulk modulus=70 | |||
|Poisson ratio=0.25 | |||
|Mohs hardness=2.5 | |||
|Vickers hardness= | |||
|Brinell hardness=412 | |||
|CAS number=7440-66-6 | |||
|isotopes= | |||
{{Elementbox_isotopes_stable | mn=64 | sym=Zn | na=48.6% | n=34 }} | |||
{{Elementbox_isotopes_decay2 | mn=65 | sym=Zn | na=syn | hl=243.8 d | dm1=ε | de1=1.3519 | pn1=65 | ps1=[[ताम्र|Cu]] | dm2=γ | de2=1.1155 | pn2= | ps2=- }} | |||
{{Elementbox_isotopes_stable | mn=66 | sym=Zn | na=27.9% | n=36 }} | |||
{{Elementbox_isotopes_stable | mn=67 | sym=Zn | na=4.1% | n=37 }} | |||
{{Elementbox_isotopes_stable | mn=68 | sym=Zn | na=18.8% | n=38 }} | |||
{{Elementbox_isotopes_decay2_2hl | mn=69 | sym=Zn | na=syn | hl1=13.76 h | dm1=β<sup>−</sup> | de1=.906 | pn1=69 | ps1=[[गैलियम|Ga]] | hl2=56 m | dm2=β<sup>−</sup> | de2=0.906 | pn2=69 | ps2=[[गैलियम|Ga]] }} | |||
{{Elementbox_isotopes_stable | mn=70 | sym=Zn | na=0.6% | n=40 }} | |||
{{Elementbox_isotopes_decay2_2hl | mn=71 | sym=Zn | na=syn | hl1=3.97 d | dm1=β<sup>−</sup> | de1=2.82 | pn1=71 | ps1=[[गैलियम|Ga]] |hl2=2.4 m | dm2=β<sup>−</sup> | de2=2.82 | pn2=71 | ps2=[[गैलियम|Ga]] }} | |||
{{Elementbox_isotopes_decay | mn=72 | sym=Zn | na=syn | hl=46.5 h | dm=β<sup>−</sup> | de=0.458 | pn=72 | ps=[[गैलियम|Ga]] }} | |||
|isotopes comment= | |||
}} | |||
12:20, 10 मार्च 2011 का अवतरण
महमूद गजनवी के 17 आक्रमण
| क्रम | ईसवी | आक्रमण |
|---|---|---|
| 1 | 1000 | काबुल |
| 2 | 1001–1002 | पेशावर वैहिन्द |
| 3 | 1004–1005 | भाटिया |
| 4 | 1006 | मुल्तान |
| 5 | 1007–1008 | आनन्दपाल की हार |
| 6 | 1009 | नारायणपुरा |
| 7 | 1010 | मुल्तान |
| 8 | 1010–1012 | थानेश्वर |
| 9 | 1013–14 | हिन्दूशाही राजधानी उदभाण्डपुर |
| 10 | 1015–1016 | लोहकोट कश्मीर |
| 11 | 1018–1019 | मथुरा, कन्नौज शाखा |
| 12 | 1020–1021 | त्रिलोचनपाल तथा प्रतिहार राजा पराजित |
| 13 | 1021–1022 | लोहकोट कश्मीर |
| 14 | 1022–1023 | ग्वालियर, कालिंजर |
| 15 | 1025–1026 | सोमनाथ |
| 16 | 1027 | गुजरात-सिन्ध |
जस्ता
| फ़ौज़िया | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| साधारण गुणधर्म | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| नाम, प्रतीक, संख्या | जस्ता, Zn, 30 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| तत्व श्रेणी | संक्रमण धातु | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| समूह, आवर्त, कक्षा | 12, 4, d | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| मानक परमाणु भार | 65.38(2)g·mol−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| इलेक्ट्रॉन विन्यास | 1s2, 2s2 2p6, 3s2 3p6 3d10, 4s2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| इलेक्ट्रॉन प्रति शेल | 2, 8, 18, 2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| भौतिक गुणधर्म | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| अवस्था | ठोस | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| घनत्व (निकट क.ता.) | 7.14 g·cm−3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| तरल घनत्व (गलनांक पर) |
6.57 g·cm−3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| गलनांक | 692.68 K, 419.53 °C, 787.15 °F | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| क्वथनांक | 1180 K, 907 °C, 1665 °F | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| संलयन ऊष्मा | 7.32 किलो जूल-मोल | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| वाष्पन ऊष्मा | 123.6 किलो जूल-मोल | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| विशिष्ट ऊष्मीय क्षमता |
25.470
जूल-मोल−1किलो−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| वाष्प दाब | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| परमाण्विक गुणधर्म | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ऑक्सीकरण अवस्था | +2, +1, 0 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| इलेक्ट्रोनेगेटिविटी | 1.65 (पाइलिंग पैमाना) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| आयनीकरण ऊर्जाएँ (अधिक) |
1st: 906.4 कि.जूल•मोल−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2nd: 1733.3 कि.जूल•मोल−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3rd: 3833 कि.जूल•मोल−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| परमाण्विक त्रिज्या | 134 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| सहसंयोजक त्रिज्या | 122±4 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| वैन्डैर वाल्स त्रिज्या | 139 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| विविध गुणधर्म | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| क्रिस्टल संरचना | षट्कोणीय | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| चुम्बकीय क्रम | पराचुम्बकीय | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| वैद्युत प्रतिरोधकता | (20 °C) 59.0 nΩ·m | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ऊष्मीय चालकता | (300 K) 116 W·m−1·K−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ऊष्मीय प्रसार | (25 °C) 30.2 µm·m−1·K−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| यंग मापांक | 108 GPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| अपरूपण मापांक | 43 GPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| स्थूल मापांक | 70 GPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| पॉयज़न अनुपात | 0.25 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| मोह्स कठोरता मापांक | 2.5 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ब्राइनल कठोरता | 412 MPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| सी.ए.एस पंजीकरण संख्या |
7440-66-6 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| समस्थानिक | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
