"प्रयोग:Shilpi6": अवतरणों में अंतर
भारत डिस्कवरी प्रस्तुति
शिल्पी गोयल (वार्ता | योगदान) No edit summary |
No edit summary |
||
पंक्ति 16: | पंक्ति 16: | ||
|phase color= | |phase color= | ||
|appearance=[[सफेद रंग|सफेद]] चमकीली [[धातु]] | |appearance=[[सफेद रंग|सफेद]] चमकीली [[धातु]] | ||
|image name= | |image name=Plutonium.jpg | ||
|image size= | |image size= | ||
|image alt= | |image alt= |
07:29, 6 अप्रैल 2011 का अवतरण
Shilpi6 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
सफेद चमकीली धातु | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
साधारण गुणधर्म | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
नाम, प्रतीक, संख्या | प्लूटोनियम, Pu, 94 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
तत्व श्रेणी | ऐक्टिनाइड | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
समूह, आवर्त, कक्षा | 3, 7, f | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
मानक परमाणु भार | 244g·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
इलेक्ट्रॉन विन्यास | 1s2 2s2p6, 3s2p6d10, 4s2p6d10f14, 5s2p6d10f5, 6s2p6d1, 7s2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
इलेक्ट्रॉन प्रति शेल | 2, 8, 18, 32, 24, 8, 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
भौतिक गुणधर्म | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
अवस्था | ठोस | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
घनत्व (निकट क.ता.) | 19.816 g·cm−3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
तरल घनत्व (गलनांक पर) |
16.63 g·cm−3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
गलनांक | 912.5 K, 639.4 °C, 1182.9 °F | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
क्वथनांक | 3505 K, 3228 °C, 5842 °F | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
संलयन ऊष्मा | 2.82 किलो जूल-मोल | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
वाष्पन ऊष्मा | 333.5 किलो जूल-मोल | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
विशिष्ट ऊष्मीय क्षमता |
35.5
जूल-मोल−1किलो−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
वाष्प दाब | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
परमाण्विक गुणधर्म | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ऑक्सीकरण अवस्था | 7, 6, 5, 4, 3 (एम्फोटेरिक ऑक्साइड) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
इलेक्ट्रोनेगेटिविटी | 1.28 (पाइलिंग पैमाना) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
आयनीकरण ऊर्जाएँ | 1st: 584.7 कि.जूल•मोल−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
परमाण्विक त्रिज्या | 159 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
सहसंयोजक त्रिज्या | 187±1 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
विविध गुणधर्म | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
क्रिस्टल संरचना | एकनताक्ष | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
चुम्बकीय क्रम | पराचुम्बकीय | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
वैद्युत प्रतिरोधकता | (0 °C) 1.460 µΩ·m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ऊष्मीय चालकता | (300 K) 6.74 W·m−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ऊष्मीय प्रसार | (25 °C) 46.7 µm·m−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ध्वनि की गति | 2260 m/s | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
यंग मापांक | 96 GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
अपरूपण मापांक | 43 GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
पॉयज़न अनुपात | 0.21 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
सी.ए.एस पंजीकरण संख्या |
7440-07-5 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
समस्थानिक | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
प्लूटोनियम एक भारी रेडियोसक्रिय तत्व (धातु) है। यह एक्टीनाइड श्रेणी का सदस्य है। प्लूटोनियम का संकेत - Pu, परमाणु संख्या - 94, परमाणु भार - 244, इलेक्ट्रॉनिक विन्यास - 1s2 2s2p6, 3s2p6d10, 4s2p6d10f14, 5s2p6d10f5, 6s2p6d1, 7s2 है। प्लूटोनियम का आवर्त सारणी में आवर्त - 7, ब्लॉक - f है।
उपयोग
प्लूटोनियम का उपयोग परमाणु बम बनाने में होता है। विश्व के समस्त नाभिकीय रिएक्टरों से प्रतिवर्ष प्राप्त 20 टन प्लूटोनियम का उपयोग नाभिकीय अस्त्रों तथा रिएक्टरों के निर्माण में किया जाता है। जापान के दो नगरों हीरोशिमा तथा नागासाकी पर गिराये गये परमाणु बमों में प्लूटोनियम का ही उपयोग किया गया था।