प्रोटैक्टीनियम
भारत डिस्कवरी प्रस्तुति
प्रोटैक्टीनियम | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
प्रोटैक्टीनियम को गर्म करने पर यह रंग की चमक प्रदर्शित करता है। | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
साधारण गुणधर्म | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
नाम, प्रतीक, संख्या | प्रोटैक्टीनियम, Pa, 91 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
हिन्दी नाम | प्रैजातु | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
तत्व श्रेणी | ऐक्टिनाइड | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
समूह, आवर्त, कक्षा | n/a, 7, f | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
मानक परमाणु भार | 231.03588g·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
इलेक्ट्रॉन विन्यास | 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d10 4s2 4p6 5s2 4d10 5p6 4f14 5d10 6s2 6p6 7s2 6d1 5f2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
इलेक्ट्रॉन प्रति शेल | 2, 8, 18, 32, 20, 9, 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
भौतिक गुणधर्म | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
अवस्था | ठोस | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
घनत्व (निकट क.ता.) | 15.37 g·cm−3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
गलनांक | 1841 K, 1568 °C, 2854 °F | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
क्वथनांक | ? 4300 K, ? 4027 °C, ? 7280 °F | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
संलयन ऊष्मा | 12.34 किलो जूल-मोल | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
वाष्पन ऊष्मा | 481 किलो जूल-मोल | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
परमाण्विक गुणधर्म | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ऑक्सीकरण अवस्था | 2, 3, 4, 5 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
इलेक्ट्रोनेगेटिविटी | 1.5 (पाइलिंग पैमाना) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
आयनीकरण ऊर्जाएँ | 1st: 568 कि.जूल•मोल−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
परमाण्विक त्रिज्या | 163 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
सहसंयोजक त्रिज्या | 200 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
विविध गुणधर्म | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
क्रिस्टल संरचना | चतुष्कोणीय | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
चुम्बकीय क्रम | पराचुम्बकीय | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
वैद्युत प्रतिरोधकता | (0 °C) 177 nΩ·m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ऊष्मीय चालकता | (300 K) 47 W·m−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
सी.ए.एस पंजीकरण संख्या |
7440-13-3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
समस्थानिक | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
प्रोटैक्टीनियम (अंग्रेज़ी:Protactinium) आवर्त सारणी में 'ऐक्टिनाइड श्रेणी' का एक तत्त्व है। प्रोटैक्टीनियम का प्रतीक (Pa) तथा परमाणु संख्या 91 है। प्रोटैक्टीनियम का इलेक्ट्रॉनिक विन्यास 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d10 4s2 4p6 5s2 4d10 5p6 4f14 5d10 6s2 6p6 7s2 6d1 5f2 होता है। प्रोटैक्टीनियम का हिन्दी नाम 'प्रैजातु' है।
|
|
|
|
|
टीका टिप्पणी और संदर्भ
बाहरी कड़ियाँ
संबंधित लेख
आवर्त सारणी | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
H | He | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | ||||||||||||||||||||||||
Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | ||||||||||||||||||||||||
Cs | Ba | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn | ||||||||||
Fr | Ra | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Uut | Uuq | Uup | Lv | Uus | Uuo | ||||||||||
|