"हिंदी के अशुद्ध शब्द": अवतरणों में अंतर
भारत डिस्कवरी प्रस्तुति
गोविन्द राम (वार्ता | योगदान) No edit summary |
आदित्य चौधरी (वार्ता | योगदान) छो (Text replacement - " नर्क " to "नरक") |
||
(3 सदस्यों द्वारा किए गए बीच के 13 अवतरण नहीं दर्शाए गए) | |||
पंक्ति 60: | पंक्ति 60: | ||
|- | |- | ||
| अवयस्क | | अवयस्क | ||
| | | अवयस्क | ||
|- | |- | ||
| अवाम | | अवाम | ||
पंक्ति 179: | पंक्ति 179: | ||
|- | |- | ||
| उज्ज्वल | | उज्ज्वल | ||
| | | उज्ज्वल | ||
|- | |- | ||
| उपजाऊ | | उपजाऊ | ||
पंक्ति 246: | पंक्ति 246: | ||
| ऐंकर | | ऐंकर | ||
| एंकर | | एंकर | ||
|- | |- | ||
! colspan="2"| क | ! colspan="2"| क | ||
पंक्ति 317: | पंक्ति 311: | ||
| क्षत्रिय | | क्षत्रिय | ||
| क्षत्रीय | | क्षत्रीय | ||
|} | |||
| | |||
{| class="bharattable-pink" | |||
|- | |||
! शुद्ध / मानक | |||
! अशुद्ध / अमानक | |||
|- | |- | ||
! colspan="2"| ख | ! colspan="2"| ख | ||
पंक्ति 359: | पंक्ति 359: | ||
|- | |- | ||
| गँवाना | | गँवाना | ||
| गवाँना / गवाना | | गवाँना / गवाना <ref>खो जाने के अर्थ में</ref> | ||
|- | |- | ||
! colspan="2"| घ | ! colspan="2"| घ | ||
पंक्ति 472: | पंक्ति 472: | ||
| ढूँढ़ना | | ढूँढ़ना | ||
| ढूँढना | | ढूँढना | ||
|- | |- | ||
! colspan="2"| त | ! colspan="2"| त | ||
पंक्ति 585: | पंक्ति 579: | ||
|- | |- | ||
| दुरुपयोग | | दुरुपयोग | ||
| | | दुरुपयोग | ||
|- | |- | ||
| दुकानें | | दुकानें | ||
पंक्ति 591: | पंक्ति 585: | ||
|- | |- | ||
| द्रष्टा | | द्रष्टा | ||
| | | द्रष्टा | ||
|- | |- | ||
| दुनिया | | दुनिया | ||
पंक्ति 636: | पंक्ति 630: | ||
| धौंकनी | | धौंकनी | ||
| धौकनी | | धौकनी | ||
|} | |||
| | |||
{| class="bharattable-pink" | |||
|- | |||
! शुद्ध / मानक | |||
! अशुद्ध / अमानक | |||
|- | |- | ||
! colspan="2"| न | ! colspan="2"| न | ||
पंक्ति 643: | पंक्ति 643: | ||
|- | |- | ||
| नरक | | नरक | ||
| | | नरक | ||
|- | |- | ||
| नाकारा | | नाकारा | ||
पंक्ति 704: | पंक्ति 704: | ||
| नौसिखिया | | नौसिखिया | ||
| नौसीखिया | | नौसीखिया | ||
|- | |||
! colspan="2"| प | |||
|- | |||
| पूर्णिमा | |||
| पुर्णिमा | |||
|- | |||
| पूर्वार्ध (पूर्वार्द्ध) | |||
| पूर्वार्द | |||
|- | |||
| पूर्ति | |||
| पूर्ती | |||
|- | |||
| परिस्थिति | |||
| परिस्थित | |||
|- | |||
| प्रतिनिधि | |||
| प्रतिनिध | |||
|- | |||
| पुष्पांजलि | |||
| पुष्पांजली | |||
|- | |||
| प्रौढ़ | |||
| प्रोढ़ | |||
|- | |||
| पारलौकिक | |||
| परलौकिक | |||
|- | |||
| पाजामा | |||
| पजामा | |||
|- | |||
| पांडेय | |||
| पांडे | |||
|- | |||
| पूछकर | |||
| पूँछकर | |||
|- | |||
| प्रतीक्षा | |||
| प्रतिक्षा | |||
|- | |||
| पाँचवाँ | |||
| पांचवा | |||
|- | |||
| पीतांबर | |||
| पितांबर | |||
|- | |||
| परखचे | |||
| परखच्चे | |||
|- | |||
| पेचीदा | |||
| पेंचीदा | |||
|- | |||
| प्राचीनतम | |||
| प्राचीनतम् | |||
|- | |||
| पश्चात्ताप | |||
| पश्चाताप | |||
|- | |||
| परिशिष्ट | |||
| परिशिष्ठ | |||
|- | |||
| प्रविष्ट | |||
| प्रविष्ठ | |||
|- | |||
| पुनरुत्थान | |||
| पुर्नुत्थान | |||
|- | |||
| पक्षिगण | |||
| पक्षीगण | |||
|- | |||
| पूजनीय | |||
| पूज्यनीय | |||
|- | |||
| पूछना | |||
| पूँछना | |||
|- | |||
| परिप्रेक्ष्य | |||
| परिपेक्ष्य | |||
|- | |||
| पुनर्वास | |||
| पुर्नवास | |||
|- | |||
| पड़ोस | |||
| पड़ौस | |||
|- | |||
| प्रदर्शन | |||
| प्रर्दशन | |||
|- | |||
| प्रदर्शनी | |||
| प्रदर्शिनी | |||
|- | |||
| प्रामाणिक | |||
| प्रमाणिक | |||
|- | |||
| प्रसंस्कृत | |||
| प्रसंस्करित | |||
|- | |||
| पुनर्जन्म | |||
| पुर्नजन्म | |||
|- | |||
| पुनर्मतदान | |||
| पुर्नमतदन | |||
|- | |||
! colspan="2"| फ | |||
|- | |||
| फाँसी | |||
| फासी | |||
|- | |||
| फुट | |||
| फिट | |||
|- | |||
| फ़ज़ूल | |||
| बेफ़ज़ूल | |||
|- | |||
| फ़ेहरिस्त | |||
| फेहरिश्त | |||
|- | |||
! colspan="2"| ब | |||
|- | |||
| बाबत | |||
| बावत | |||
|- | |||
| बरात | |||
| बारात | |||
|- | |||
| बीमार | |||
| बिमार | |||
|- | |||
| बरदाश्त | |||
| बर्दाश्त/बर्दास्त | |||
|- | |||
| बादाम | |||
| बदाम | |||
|- | |||
| बनिस्बत | |||
| बनिस्पत | |||
|- | |||
| ब्राह्मण | |||
| ब्रह्मण | |||
|- | |||
| बजाय | |||
| बजाए | |||
|- | |||
| बहू | |||
| बहु | |||
|- | |||
| ब्रह्म | |||
| ब्रम्ह | |||
|- | |||
| बाज़ार | |||
| बज़ार | |||
|- | |||
| बांग्ला (भाषा) | |||
| बंगला | |||
|- | |||
| बाक़ायदा | |||
| बकायदा | |||
|- | |||
| बढ़ोतरी | |||
| बढ़ौत्तरी | |||
|- | |||
| बिस्वा | |||
| बिसवा | |||
|- | |||
| बेईमान | |||
| बइमान | |||
|- | |||
| बल्ब | |||
| बल्व | |||
|- | |||
| बीवी (पत्नी) | |||
| बीबी | |||
|- | |||
| बेचना | |||
| बेंचना | |||
|- | |||
| बंदरबाँट | |||
| बंदरबाट | |||
|- | |||
! colspan="2"| भ | |||
|- | |||
| भगवत्प्रेम | |||
| भागवत्प्रेम | |||
|- | |||
| भालुओं | |||
| भालूओं | |||
|- | |||
| भाषाएँ | |||
| भाषाऐं | |||
|- | |||
| भागीदारी | |||
| भागेदारी | |||
|- | |||
| भुखमरी | |||
| भूखमरी | |||
|- | |||
| भौंक | |||
| भोंक | |||
|- | |||
| भडकाऊ | |||
| भडकाऊँ | |||
|- | |||
| भास्कर | |||
| भाष्कर | |||
|- | |||
| भेड़ | |||
| भेंड़ | |||
|- | |||
! colspan="2"| म | |||
|- | |||
| महत्त्व | |||
| महत्व | |||
|- | |||
| मालूम | |||
| मालुम | |||
|- | |||
| महाबली | |||
| महाबलि | |||
|- | |||
| मुनिनण | |||
| मुनीनण | |||
|- | |||
| मुहूर्त | |||
| मुहूर्त्त | |||
|- | |||
| मौलवी | |||
| मोलवी | |||
|- | |||
| मुकदमे | |||
| मुकदमें | |||
|- | |||
| मैथिली | |||
| मैथली | |||
|- | |||
| मुकुंद | |||
| मुकंद | |||
|- | |||
| मालिन | |||
| मालन | |||
|- | |||
| मंजु | |||
| मंजू | |||
|- | |||
| मंत्रिपरिषद | |||
| मंत्रीपरिषद | |||
|- | |||
| मांस | |||
| माँस | |||
|- | |||
| मिष्टान्न | |||
| मिष्ठान | |||
|- | |||
| महँगा | |||
| मँहगा | |||
|- | |||
| मंत्रोच्चार | |||
| मंत्रोचार | |||
|- | |||
| महारत | |||
| महारथ | |||
|- | |||
| मखौल | |||
| माखौल | |||
|- | |||
| मुख़ालफ़त | |||
| मुखालिफत | |||
|} | |||
| | |||
{| class="bharattable-pink" | |||
|- | |||
! शुद्ध / मानक | |||
! अशुद्ध / अमानक | |||
|- | |||
! colspan="2"| य | |||
|- | |||
| यानी | |||
| यानि | |||
|- | |||
| यथेष्ट | |||
| यथेष्ठ | |||
|- | |||
| यथोचित | |||
| यथोचित् | |||
|- | |||
| यथावत् | |||
| यथावत | |||
|- | |||
| योगिराज | |||
| योगीराज | |||
|- | |||
! colspan="2"| र | |||
|- | |||
| रुपये | |||
| रुपये/ रूपए | |||
|- | |||
| रवींद्र | |||
| रबिंद्र | |||
|- | |||
| रेणु | |||
| रेणू | |||
|- | |||
| रूठ | |||
| रुठ | |||
|- | |||
| रुपहला | |||
| रूपहला | |||
|- | |||
| रणबाँकुरे | |||
| रणबाकुरे | |||
|- | |||
| रासायनिक | |||
| रसायनिक | |||
|- | |||
| राशिफल | |||
| राशीफल | |||
|- | |||
| रेस्तराँ | |||
| रेस्तरा | |||
|- | |||
| राष्ट्रीय | |||
| राष्ट्रिय<ref>संस्कृत में शुद्ध, परंतु हिंदी में अप्रचलित</ref> | |||
|- | |||
| रूखा | |||
| रुखा | |||
|- | |||
! colspan="2"| ल | |||
|- | |||
| लक्षद्वीप | |||
| लक्षदीप | |||
|- | |||
| लब्धप्रतिष्ठ | |||
| लब्धप्रतिष्ठित | |||
|- | |||
| लैस | |||
| लैश | |||
|- | |||
| लड़ाई | |||
| लड़ायी | |||
|- | |||
| लिपि | |||
| लिपी | |||
|- | |||
| लाखों | |||
| लाखो | |||
|- | |||
| लहूलुहान | |||
| लहुलुहान | |||
|- | |||
| लीवर | |||
| लिवर | |||
|- | |||
! colspan="2"| व | |||
|- | |||
| वरिष्ठ | |||
| वरिष्ट | |||
|- | |||
| वरुण | |||
| वरूण | |||
|- | |||
| वियतनाम | |||
| विएतनाम | |||
|- | |||
| वानर | |||
| बानर | |||
|- | |||
| वाल्मीकि | |||
| वाल्मीकी | |||
|- | |||
| वधू | |||
| वधु | |||
|- | |||
| वस्तुओं | |||
| वस्तूओं | |||
|- | |||
| वेश्यागमन | |||
| वेश्यागमन | |||
|- | |||
| विलास | |||
| बिलास | |||
|- | |||
| विकराल | |||
| बिकराल | |||
|- | |||
| व्यावसायिक | |||
| व्यवसायिक | |||
|- | |||
| विजयी | |||
| विजई | |||
|- | |||
| वापस | |||
| वापिस | |||
|- | |||
| व्रज | |||
| वृज | |||
|- | |||
| विरहिणी | |||
| विरहणी | |||
|- | |||
| विहार | |||
| बिहार | |||
|- | |||
| वियोग | |||
| बियोग | |||
|- | |||
| वेशभूषा | |||
| वेषभूषा | |||
|- | |||
| विश्वास | |||
| विस्वास | |||
|- | |||
| विराजमान | |||
| विराजमान् | |||
|- | |||
! colspan="2"| श | |||
|- | |||
| शांति | |||
| शांती | |||
|- | |||
| शिशु | |||
| शिशू | |||
|- | |||
| शशिकांत | |||
| शशीकांत | |||
|- | |||
| शंभु | |||
| शंभू | |||
|- | |||
| श्मशान | |||
| शमशान | |||
|- | |||
| शिविर | |||
| शिवर | |||
|- | |||
| शिखर | |||
| शिखिर | |||
|- | |||
| शांतिमय | |||
| शांतमय | |||
|- | |||
| शय्या | |||
| शैया | |||
|- | |||
| शुरुआत | |||
| शुरूआत | |||
|- | |||
| श्रीमती | |||
| श्रीमति | |||
|- | |||
| श्रृंगार | |||
| श्रृगांर | |||
|- | |||
! colspan="2"| ष | |||
|- | |||
| षड्यंत्र | |||
| षड़यंत्र | |||
|- | |||
| षष्टि | |||
| षष्ठ | |||
|- | |||
| षष्टिपूर्ति | |||
| षष्ठिपूर्ति | |||
|- | |||
! colspan="2"| स | |||
|- | |||
| स्थिति | |||
| स्थिती | |||
|- | |||
| स्थायी | |||
| स्थाई | |||
|- | |||
| सुमेरु | |||
| सुमेरू | |||
|- | |||
| संवर्धन/ संवर्द्धन | |||
| संवर्दन | |||
|- | |||
| सन्न्यास | |||
| सन्न्यास | |||
|- | |||
| सूची | |||
| सूचि | |||
|- | |||
| सामान | |||
| समान | |||
|- | |||
| संपत्ति | |||
| संपत्ती | |||
|- | |||
| साप्ताहिक | |||
| सप्ताहिक | |||
|- | |||
| सोचेंगे | |||
| सोचेंगें | |||
|- | |||
| सांसारिक | |||
| संसारिक | |||
|- | |||
| सिंहवाहिनी | |||
| सिंहवाहनी | |||
|- | |||
| साहित्यिक | |||
| सात्यिक | |||
|- | |||
| साधु | |||
| साधू | |||
|- | |||
| स्वास्थ्य | |||
| स्वास्थ | |||
|- | |||
| साइकिल | |||
| सायकिल | |||
|- | |||
| सौंदर्य | |||
| सौंदर्यता | |||
|- | |||
| स्वावलंबी | |||
| स्वालंबी | |||
|- | |||
| सामर्थ्य | |||
| सामर्थ | |||
|- | |||
| सशक्तीकरण | |||
| सशक्तिकरण | |||
|- | |||
| स्वप्नद्रष्टा | |||
| स्वप्नद्रष्टा | |||
|- | |||
| सदृश | |||
| सदृश्य | |||
|- | |||
| साइबर | |||
| साईबर | |||
|- | |||
| सिंकाई | |||
| सिकाई | |||
|- | |||
| सिरीज़ | |||
| सीरीज़ | |||
|- | |||
| सुचारु | |||
| सुचारू | |||
|- | |||
| सूबेदार | |||
| सुबेदार | |||
|- | |||
| सूचीबद्ध | |||
| सूचिबद्ध | |||
|- | |||
| संवाद | |||
| सम्वाद | |||
|- | |||
| समाधि | |||
| समाधी | |||
|- | |||
| सुनामी | |||
| सूनामी | |||
|- | |||
| सुनसान | |||
| सूनसान | |||
|- | |||
| सेवानिवृत्त | |||
| सेवानिवृत्त | |||
|- | |||
| समलिंगी | |||
| समानलिंगी | |||
|- | |||
| स्वावलंबन | |||
| स्वालंबन | |||
|- | |||
| संग्रहीत | |||
| संग्रहित | |||
|- | |||
! colspan="2"| ह | |||
|- | |||
| हिंदुओं | |||
| हिंदूओं | |||
|- | |||
| हथिनी | |||
| हाथिनी | |||
|- | |||
| हेरोइन | |||
| हरोईन | |||
|- | |||
| हम पर | |||
| हमारे पर | |||
|- | |||
| हेतु | |||
| हेतू | |||
|- | |||
| हाउस | |||
| हाऊस | |||
|- | |||
| हृदय | |||
| हृदय | |||
|- | |||
| हिमाचल | |||
| हिमांचल | |||
|- | |||
| हश्र (ह+श्+र) | |||
| हस्र | |||
|} | |} | ||
|} | |} |
10:50, 11 फ़रवरी 2021 के समय का अवतरण
समाचार पत्र-पत्रिकाओं में जिन शब्दों की प्राय: अशुद्ध वर्तनी देखने को मिल जाती है, उनकी एक संक्षिप्त सूची इस लेख में दी जा रही है। रोज़मर्रा के लेखन में प्रयोग होने वाले इन शब्दों को एक दो बार भी ध्यानपूर्वक देख लिया जाए तो वर्तनी की सामान्य ग़लतियों से काफ़ी हद तक बचा जा सकता है।
|
|
|
|
|
|
|
|
|
टीका टिप्पणी और संदर्भ
संबंधित लेख